ونتیلاتور چیست؟

ونتیلاتور یا دستگاه تنفس مصنوعی وسیله پزشکی است که به بیماران دچار مشکل حاد تنفسی کمک می کند. این وسیله به عنوان راه درمان نیست. بلکه به عنوان آخرین راه برای نجات بیمار مورد استفاده قرار می گیرد.

دستگاه ونتیلاتور در بیمارستان ها به صورت ثابت و بیشتر در بخش مراقبت های ویژه پزشکی ICU  مورد استفاده قرار میگیرد.نمونه های پرتابل و قابل حمل دستگاه ونتیلاتور بیشتر برای موارد اورژانسی در آمبولانس ، بیمارستان های صحرایی و شرایط اضطراری مورد استفاده قرار می گیرد. در بیشتر ونتیلاتور های جدید یک  سیستم نهفته ی کامپیوتری نظارت بر تنفس بیمار و تنظیم جریان هوا را برعهده دارد.

ونتیلاتور ها به دو مدل عمده ، ونتیلاتور فشار منفی و مثبت تقسیم می شوند. در گذشته بیشتر از ونتیلاتور های فشار منفی استفاده می شد که مشکلات خود را به همراه داشت. اما امروزه بیشتر از ونتیلاتور های فشار مثبت استفاده می شود.

ونتیلاتور فشار منفی

این وِنتیلاتورها به‌شکل محفظه‌ای هستند که تمامی اطراف قفسه سینه یا بدن (به‌جز سر و گردن) را می‌پوشانند. در زمان دَم، هوای درون محفظه تخلیه شده، منجر به ایجاد فشار منفی در درون محفظه گردیده، پس از آن موجب کشیده شدن دیواره قفسه سینه به بیرون و اتساع آن می‌شود.

ونتیلاتور فشار مثبت

وِنتیلاتورهای فشار مثبت در زمان دَم، گاز را با فشاری بیشتر از فشار اتمسفر به درون ریه‌ها به جریان انداخته، یک فشار آلوئولی مثبت ایجاد می‌کند و موجب گستردگی و اتساع قفسه سینه می‌شوند. در این نوع تهویه، تعبیه و قراردادن راه هواییِ مصنوعی یا همان لوله تراشه یا تراکستومی کاف‌دار، ضروری است تا جریان هوا با حجم موردنظر به‌طور کامل در زمان دَم با فشار مثبت وارد ریه‌ها شود.

نحوه ی استفاده از ونتیلاتور

ابتدا یک لوله از طریق دهان یا بینـی در نـای بیمـار گذاشــته مــی شــود ( در مــواردی کــه اســتفاده از دستگاه مکانیکی طولانی شود یک سوراخ در ناحیـه جلو گردن روی نـای انجـام مـی شـود و یـک لولـه درون نای گذاشته شده و دستگاه به َآنجا وصل می شـود ) و بیمـار از طریـق یـک لولـه خرطـومی بـه دستگاه وصل می شود. دستگاه ونتیلاتور با فشـار مثبت هوا و اکسیژن را به داخل ریه می فرستد و از همان طریق بازدم هوا از ریه تخلیه می شود. بسته به شرایط بیمار ،پزشک ممکن است بتواند از ماسک تنفسی به جای لوله های تنفسی استفاده کند. استفاده از ونتیلاتور  باعث می شود بیمار که مشکل تنفس دارد اکسیژن مناسب دریافت کند. همچنین به بدن بیمار کمک می کند تا سریعتر بهبود یابد ، زیرا انرژی اضافی که برای تنفس سخت مصرف می شد را از بین می برد.

میزان اکسیژن دریافتی بیمار از طریق مانیتور متصل به دستگاه تنفس قابل کنترل است. اگر وضعیت بیمار به ویژه شکننده باشد ، مانیتور برای ارسال زنگ هشدار به مراقب تنظیم می شود ، که نشان دهنده افزایش فشار هوا است.

وقتی از ونتیلاتور استفاده می شود چه اتفاقی برای بیمار رخ می دهد؟

همه چیز بستگی به وضعیت بیمار دارد. به عنوان مثال در استفاد از ونتیلاتور برخی افراد می توانند فعالیت های منظم خود را از جمله خواندن یا تماشای تلویزیون را از سر بگیرند.

استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی به خصوص شیوه لوله گذاری بسیار اذیت کننده است به همین دلیل بیمار را بی هوش می سازند و تا زمانی که به دستگاه تنفس مصنوعی وصل باشد، او را در حالت کومای مصنوعی نگه می دارند. یکی از ناامیدکننده ترین نکات برای بیماران تحت درمان ونتیلاتور این است که بیمار قادر به صحبت کردن و غذا خوردن نیست. به جای غذا ، تیم مراقبت های بهداشتی ممکن است مواد مغذی را از طریق لوله ای که در رگ قرار داده می شود ، تأمین کند. اگر بیمار برای مدت طولانی روی دستگاه ونتیلاتور باشد ، احتمالاً غذای خود را از طریق لوله بینی یا معده دریافت می کند.

یک ونتیلاتور فعالیت بیمار را بسیار محدود کرده و حرکت او را محدود می کند. بیماران ممکن است بتوانند روی تخت یا صندلی بنشینند ، اما معمولاً نمی توانند زیاد حرکت کنند.

پس از بهبود وضعیت بیمار ، معمولاً یک دوره ای وجود دارد تا فرد قبل از برداشتن دستگاه تنفس ، به تنفس خود عادت کند.