هموشیکر چیست؟

هموشیکر یا همان تکان دهنده خون در سازمان انتقال خون نوعی شیکر یا تکان دهنده است که جهت بالا پایین کردن خون در هنگام خونگیری از اهدا کننده از طریق حرکت دادن کیسه خون بکار می رود. تکان دادن کیسه به شکل الاکلنگی صورت میگیرد و با نمونه های آزمایشگاهی که به صورت چرخان یا خطی تکان می خورند متفاوت است.

دلیل استفاده از هموشیکر کیسه خون برای مخلوط کردن خون دریافت شده از اهداکننده به صورت یکنواخت است. درون کیسه های خون ماده ی ضد انعقاد قرار دارد و خون بعد از وارد شدن به کیسه ی خون باید با ماده ی ضد انعقاد مخلوط شود تا از لخته شدن آن جلوگیری گردد. هموشیکر کیسه ی خون تنها  یک تکان دهنده ی معمولی نیست بلکه دستگاه شیکر کیسه خون کنترل اهدای خون را برعهده می گیرد. این وظیفه متناسب با تجهیزاتی که روی شیکر نصب شده است سبب ساده شدن کار پرستار خونگیر می شود.

بخش های مختلف هموشیکر

هموشیکر دارای بخش های مختلفی است. صفحه نمایش ،کلمپ (یک گیره که به صورت الکترونیکی کنترل می شود) ، باتری پشتیبان، صفحه کلید، محفظه ی قرارگیری کیسه و پایه است. در بعضی مدل ها مانند مدل رایج شرکت فرزنیوس که درمراکز انتقال خون کشور هم بسیار مورد استفاده قرار میگیرد دستگاه دارای یک پایه است که بخش کنترل و یک سیلر در بخش بالایی دستگاه وجود دارد تصویر زیر یکی نمونه از هموشیکر فرزنیوس همراه سیلر و بارکد خوان است.اجزایی مانند بارکدخوان برای خواندن برچسب های اهدا است که روی کیسه چسبیده می شوند.  همچنین در این مدل یک میله سیاه رنگ در قسمت بالایی دستگاه وجود دارد که در زمان هشدار، چراغ بالای آن روشن می شود تا پرستار تشخیص دهد کدام تخت اهداکننده دچار مشکل شده است.

هموشیکر چگونه عمل می کند؟

قبل از فرآیند خون گیری کیسه ی خون در محفظه ی تکان دهنده شیکر قرار میگیرد و یک کلمپ (گیره) همانند تصویر زیر وجود دارد که کورد (لوله ی کیسه انتقال خون ) درون آن قرار می گیرد. کلمپ ابتدا بسته است و تا زمانی که اپراتور دستور آغاز فرآیند خونگیر را از طریق فشردن دکمه ی شروع دستگاه نزده باشد همچنان بسته خواهد بود و مانع ورود خون به کیسه میشود. زمانی که اپراتور دستور آغاز فرآیند خونگیری را صادر می کند کلمپ باز می شود و خون به درون کیسه جریان می یابد. (فرآیند ورود خون به کیسه، مراحل دیگری هم دارد که ذکر آن در این مقاله نمیگنجد).

هموشیکر همزمان شروع به تکان دادن کیسه میکند و تا زمان رسیدن حجم کیسه به مقداری که از قبل برای آن مشخص شده است (حجم کیسه خون درحالت طبیعی نزدیک به 450 سی سی است ) به تکان دادن کیسه ادامه می دهد. این فرآیند با محاسبه ی وزن کیسه در لحظه و فرمول تبدیل وزن به حجم ، توسط دستگاه محاسبه می شود.  همچنین میزان جریان خون از رگ بیمار به درون کیسه توسط ریز پردازنده ی دستگاه متناسب با افزایش وزن کیسه با زمان محاسبه می شود و میزان جریان روی نمایشگر به نمایش در می آید.

در صورتی که به هر دلیل مانند خارج شدن سوزن خونگیری از دست اهداکننده جریان خون کاهش یابد دستگاه کاهش جریان را متوجه می شود و به اپراتور هشدار می دهد. این هشدار بسیار با اهمیت است زیرا خونگیری از اهداکننده باید براساس استاندارد های اهدای خون حداکثردر 10 دقیقه صورت بگیرد. در غیر این صورت شرایط استفاده بهینه از خون اهدا شده وجود ندارد و فرآورده ای مانند پلاکت را نمی توان از خون اهداشده جدا کرد.